Openingstijden vandaag 10:00 - 17:00 Koop tickets Menu

Stenen eruit, soorten erin

30 oktober - 31 december

Dit evenement is bezig.

Steeds vaker hoor je hoe de biodiversiteit wereldwijd onder druk staat – onder invloed van klimaatverandering, bijvoorbeeld. Maar wat verstaan we eigenlijk precies onder ‘biodiversiteit’? En wat is het belang voor mens en milieu?

door Laura Koopmans

lees meer

We kijken eerst naar de betekenis van het begrip. Biodiversiteit – biologische diversiteit – verwijst naar ‘de variatie tussen alle levende wezens uit verschillende ecosystemen en de ecologische omgeving waar ze deel van uitmaken’. Dit omvat de variatie tussen verschillende soorten, zoals het aantal insectensoorten. Daarnaast valt ook variatie binnen een soort onder biodiversiteit, bijvoorbeeld de genetische diversiteit van alle individuen van een bepaalde orchideeënsoort in een gebied.

Er zijn verschillende manieren om die soortenrijkdom te meten. Er wordt vaak een maat gebruikt waarbij zowel naar de diversiteit van – als de verhoudingen tussen soorten wordt gekeken. Dit wil dus zeggen dat men niet alleen meeneemt welke verschillende soorten er in een gebied leven, maar ook hoeveel individuen er van die verschillende soorten voorkomen.

 

Belang voor de mens

Maar wat maakt biodiversiteit nu zo’n heet hangijzer? Biodiversiteit is de basis van veerkrachtige ecosystemen, die van groot belang zijn voor de mens en onze kwaliteit van leven. We noemen deze goederen en diensten van ecosystemen waar mensen voordeel uit putten ‘ecosysteemdiensten’. We onderscheiden grofweg vier typen ecosysteemdiensten:

  • Voorzieningen: Hierbij kun je denken aan concrete dingen zoals voedsel, water, materialen en biochemische stoffen waar medicijnen van gemaakt worden. Verlies aan biodiversiteit kan leiden tot het verlies van potentiële nieuwe gewassen of geneesmiddelen die nog niet zijn ontdekt.
  • Regulering: Biodiversiteit is ook cruciaal voor het behoud van ecosystemen die bijdragen aan klimaatregulatie en zuurstofproductie: essentiële ‘diensten’ die het leven op aarde mogelijk maken.
  • Ondersteunend: Diverse ecosystemen zijn beter bestand tegen verstoringen zoals ziektes en plagen. Ze ondersteunen vitale processen zoals bestuiving van gewassen, afbraak van organisch materiaal en regulatie van watercycli.
  • Cultureel: Hierbij kan gedacht worden aan recreatie en functies binnen spiritualiteit. Er bestaan vele culturen die hun identiteit en levensonderhoud aan bepaalde soorten en ecosystemen ontlenen.

Dit klinkt misschien allemaal wat schools, maar door over biodiversiteit te spreken in termen van ecosysteemdiensten is het mogelijk om de economische en sociale waarde van ecosystemen en biodiversiteit uit te lichten.

Bedreigingen voor biodiversiteit

Zoals gezegd staat de soortenrijkdom wereldwijd onder grote druk door menselijk toedoen. Een van de grootste bedreigingen is habitatverlies, veroorzaakt door ontbossing, stedelijke uitbreiding en intensieve landbouw. Dit leidt tot het verdwijnen van leefgebieden voor veel soorten, waardoor ze gedwongen worden te migreren of uitsterven. 

Daarnaast speelt klimaatverandering ook een grote rol; veranderende temperaturen en weerpatronen verstoren ecosystemen en beïnvloeden de levenscycli van verschillende soorten. Hierbij kun je denken aan alpiene planten: deze groeien hoog in de bergen en gebruiken de temperatuurverschillen en sneeuwval om hun levenscyclus te reguleren. Wanneer de temperatuur verhoogd wordt door klimaatverandering heeft dat invloed op hun groei- en leefpatronen.

 

Goed, het zijn wat deprimerende berichten. Toch is niet alle hoop verloren! Het begint al bij het belang van soortenrijkdom erkennen en begrijpen. Ook als botanische tuin dragen wij daarin ons steentje bij. Het is niet alleen letterlijk een plek voor biodiversiteit in de stad. Bezoekers kunnen in de Hortus leren hoe belangrijk planten zijn voor het leven op aarde.

En als individu kun je ook al een boel doen. Wip wat tegels uit je tuin, plant inheemse planten of sluit je aan bij initiatieven die zijn gericht op natuurbehoud. Er zijn allerlei manieren om te helpen. Samen kunnen we een verschil maken.