De Victoria is geplant

Geschiedenis

Al in 1859 werd de eerste Victoria waterlelie tot bloei gebracht in de Hortus Amsterdam. De geschiedenis van Victoria begint een halve eeuw eerder, in de warme, vochtige binnenlanden van Bolivia. Daar ontdekte in 1801 de Duitse botanicus Thaddeus Haenke een reusachtige waterlelie in een van de aanvoertakken van de Amazone. De Duitser Poeppig maakte in 1832 als eerste een geldige beschrijving van de plant met de naam Euryale amazonica. In 1837 trof Robert Schomburgk in Brits Guyana eveneens een enorme waterlelie aan. Deze werd Victoria regia genoemd, als eerbetoon aan de Engelse koningin. Uiteindelijk stelde de botanicus Sowerby in 1850 orde op zaken. Hij plaatste de oudste en daarmee geldige naam van Poeppig – Euryale amazonica – in het juiste geslacht: Victoria amazonica.

Victoria in Europa

Zodra het bestaan van de enorme waterlelie in Europa bekend werd, is talloze malen geprobeerd zaden en planten naar Europa te vervoeren. De eerste keren liep dat op niets uit, omdat levende planten de lange reis niet overleefden of omdat het in Europa te koud was.  In 1849 stuurden de Engelse artsen Rodie en Luckie zaden in flessen vers water naar Kew Gardens in Engeland. Hieruit bloeide het eerste exemplaar uiteindelijk op 8 november 1849 in een speciaal gebouwde kas op het landgoed Chatsworth van de hertog van Devonshire. Na dit succes hadden al snel meer botanische tuinen speciale Victoria-kassen om hierin de reuzenwaterlelie te kweken.

De Amsterdamse Hortus had in 1859 de primeur voor Nederland. Het wonder van de enorme waterlelie die ’s nachts bloeit, trekt al anderhalve eeuw grote aantallen bezoekers. In 1963 was dat voor het laatst in de Victoria-kas, die in 1964 moest worden gesloten. Daarna heeft het tot 1987 geduurd voordat er weer een Victoria bloeide in de Hortus, dit maal in een tijdelijke kas in de kweektuin. Na de voltooiing van de Drieklimatenkas in 1993 heeft er in de vijver in de kas drie achtereenvolgende jaren een Victoria gebloeid. Door de hoge begroeiing werd het echter al snel te donker voor een Victoria. In de zomer van 2002 is voor het eerst een plant in de verwarmde buitenvijver gekweekt. Het experiment slaagde en sindsdien is de waterlelie in Amsterdam buiten te zien. Sinds 2017 wordt de buitenvijver verwarmd via de warmte-koude uitwisseling met de Hermitage Amsterdam. In de nieuwe Drieklimatenkas komt de Victoria waterlelie weer terug in de kas. De prachtige vertakkingen onder het blad zullen hier ook te bewonderen zijn.

Links: de Victoriavijver vanuit het Hortus kantoor. Rechts: Het aquarium in de Overtuin